Lys Tarih Sınavında Çıkabilecek Önemli Bilgiler
Tarih konularında önemli ve ilk olan bilgileri sizler için derleyerek bir araya getirdik bu arşivimizden faydalanarak netlerinizi arttırabilir ve hafızanızı tazeleyebilirsiniz. Geçmiş Lys sınavlarında genel olarak bu tarz bilgiler sorulmaktadır. Bunun için üniversiteye hazırlanan öğrencilerimizin bu bilgilere iyi bir şekilde çalışmalarını tavsiye ediyoruz. Özellikle Tarihte ilkler tarzı sorular en çok karıştırılan bilgilerdir. Bu bilgileri kronolojik olarak çalışmanız Lys Tarih sınavında iyi bir net başarısı göstermenizi sağlayacaktır.✔ Tarih'de ilkler genel olarak ygs,lys ve kpss gibi sınavlarda genel olarak sorulmaktadır. Bu bilgilerin öğrenilmesi üniversite sınavlarındaki başarınızı arttırmanızı sağlayacaktır.
✔ Tarihte ilkler bilgilerini çalışmak hafızanızı tazeleyecek ve sınavlarda soruları karıştırma durumunuzu en aza indirgeyecektir.
✔ Bu bilgileri sadece bir kez bile okumak Lys Tarih başarınızı pozitif yönde etkileyecektir.
✔Genel olarak Lys Tarihe maddeler halinde çalışmak akılda kalıcılığı sağlayarak bilgileri daha kolay öğrenmenizi sağlayacaktır. Bu sayede az ve öz çalışmış olacaksınız.
TARİH ÖNCESİ VE İLK ÇAĞ TARİHİ
· Tarih öncesi ilk devir paleolitik (Eskitaş) devridir. İlk araçlar bu devirde yapılmıştır.
· İlk resim ve sanatsal faaliyetler Mezolitik (ortataş) devrinde yapılmaya başlanmıştır.
· Ateş ilk defa Mezolitik devrinde kontrol altına alınmıştır.
· Mezolitik devirde araç-gereç yapımı başlamıştır.
· Yerleşik hayata ilk kez Neolotik (Yenitaş) döneminde geçildi.
· Hayvanlar ilk defa Neolotik devirde evcilleştirilmişlerdir.
· Neolotik devirde seramik sanatının temeli atılmıştır.
· Tarım ilk defa Neolotik devirde yapılmıştır.
· Neolotik devirde üretim ve ticari faaliyet başlamıştır.
· Neolotik devirde dolmen ve menehirler yapılmıştır.
· Ataerkil aile yapısı ilk defa Maden devrinde görülmüştür.
· Saban ve tekerlek ilk defa maden devrinde kullanılmıştır.
· İlk krallıklar ve beylikler maden devrinde görülmüştür.
· İlk şehir devletleri ve ilk büyük devletler Tunç devrinde kurulmuştur.
· Bulunan ilk madenler bakır,altın ve gümüştür.
· Yazı ilk defa demir devrinde Sümerler tarafından kullanılmaya başlanmıştır.
· Aile hukuku ilk defa Hititlerde görülmüştür.
· Anadolu’da tarihi çağları başlatan ve ilk yazıyı getiren Asurlular dır.
· Anadolu’da kurulan ilk uygarlık Hitit Uygarlığıdır.
· İlk imparatorluk Akadlardır .
· İlk tarih yazıcılığını Hititler yapmışlardır.(anal-yıllık)
· Anadolu’da siyasi birliği ilk defa Hititler kurmuşlardır.
· Tarihte ilk meclis Hititler tarafından kurulan Pankuş Meclisidir.
· Anadolu’da yontmataş dönemini aydınlatan ilk kalıntılar Antalya’da Karain Mağrası’nda bulunmuştur.
· Anadolu’da demir devrine ilk defa Hititler girmiştir
· Tarihteki ilk sosyal örgütlenmeler Sümerler tarafından gerçekleştirildi.
· Mezopotamya da ilk medeniyet Sümerler tarafından kurulmuştur
· İlk güneş saatini Sümerler kullanmıştır
· İlk yazılı kanunlar Sümer kralı urgakina tarafından hazırlanmıştır
· İlk sömürgeci devlet Asurlardır
· İlk kütüphane ninovada kurulmuştur.(Asurlar)
· İlk düzenli ordu akadlarda görülür
· Asya ve Avrupa arasındaki ilk kültürel etkileşim İskender in Asya seferi sonucu gerçekleşmiştir.
· Doğu-batı ticaretinin gelişmesini ilk defa Lidyalılar sağlamıştır
· İlk mutlak krallığı babiller kurmuşlardır
· İlk kanun kitabını (anayasa) babiller hazırlamıştır
· Rahip kral özelliğine son vererek ilk dünyevi ilk dünyevi devleti babiller kurmuşlardır
· Parayı ilk defa Lidyalılar kullanmışlardır
· Güneş ve ay tutulmasını ilk defa Mezopotamya medeniyetleri tespit etmişlerdir
· Güneş yılı esasına dayalı takvimi ilk defa mısırlılar bulmuştur
· Ay yılı esaslı takvimi ilk defa Sümerler bulmuştur
· Tarihteki ilk yazılı antlaşma kadeş anlaşmasıdır(mısır-Hitit)
· Hiyeroglif(resim yazısı) yazısını ilk defa mısırlılar kullanmışlardır
· Mumyacılık ve tıp bilimini ilk defa mısırlılar kullanmışlardır
· Tarımda sulama kanalları ilk defa maden devrinde mısırlılar tarafından yapılmıştır
· Alan ve hacim hesaplamalarını ilk defa yapan ve daireyi 360 a bölen mısırlılardır
· Onluk sayma düzenini ilk defa mısırlılar kullanmıştır
· Tarımla ilk defa mısırlılar uğraşmışlardır
· İlk vezirlik(katiplik) sistemi mısırda kullanılmıştır
· Tarihteki ilk ticaret kolonilerini Fenikeliler kurmuşlardır
· Modern tarih ilk defa yunan medeniyetinde görüldü
· Posta teşkilatı ilk defa Persler tarafından kurulmuştur.
· Alfabe ilk defa Fenikeliler tarafından bulunmuştur.
· Tarihteki ilk denizciler Giritlilerdir.
· Tarihteki ilk Yahudi devletini İbraniler kurmuştur.
· Tek tanrı inancı olan ilk toplum İbranilerdir.
· Tarihte basın yayını ilk defa Romalılar çıkardıkları günlüklerle başlattılar.
· Şehir devletleri ilk defa Sümerlerde görülmüştür.
· Barut,kağıt,matbaa ve pusula ilk defa Çinliler tarafından kullanılmıştır.
İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK TARİHİ
· “Türk” kelimesi ilk defa 5. yüzyıl Pers kaynaklarında 6. yüzyılda ise Bizans kaynaklarında geçmektedir.
· “Türkiye” kelimesi coğrafi bir terim olarak ilk defa Orta Asya için 6. yüzyılda Bizans kaynaklarındageçmektedir.
· İlk atlı göçebe kültüre sahip olanlar Sakalardır.
· Bilinen ilk Türk hükümdarı Teoman dır.
· Düzenli ordu ilk defa Mete han tarafından kurulmuştur.
· Orduların düzenlenmesinde onlu sistemi ilk defa Mete han uygulamıştır.
· Bilinen ilk Türk devleti Büyük Hun devletidir.
· Türkleri bir bayrak altında ilk defa Hunlar toplamıştır.
· İlk Türk alfabesi Göktürklere aittir.
· Tarihte Türk adını devlet adı olarak ilk defa kullanan Göktürk Devleti’dir.
· Türklerin ilk anayurdu Orta Asya’dır.
· Türklerin Altay-Sayan dağları civarında Taş devrinden itibaren yaşadıkları kabul edilmektedir.
· Orta Asya’da bulunan en eski kültür M.Ö 5000 yıllarına ait olan Anav kültürüdür.
· Türklerin ilk ataları kabul edilen kültür ise Afanesyevadır.
· Türklerin ilk ataları M.Ö 2. binde Orta Asya’dan göç etmeye başlamışlardır.
· Hun devleti hakkında ilk bilgilere M.Ö 318 yılında ait bir Çin yıllığında, bir anlaşma metninde rastlamaktayız. Bu anlaşma Doğu Asya’da imzalanan ilk milletler arası anlaşmadır.
· Mete tarihte ilk defa devletini “vatan ve millet” sevgisi kavramı çerçevesinde yönetmiştir.
· İpek yolunun yolunu hakimiyeti alan ilk Türk devleti hunlardır
· Tarihte ilk Göktürk Bizans ittifakı sasanilere karşı kurulmuştur
· Tarihte ilk Göktürk sasani ittifakı akhunlara karşı kurulmuştur
· Kuzey hunların batıya göç etmeleri kavimler göçüne sebep olmuştur
· Kırgızlar Moğol hakimiyetine giren ilk Türk kavimidir
· Anadolu’ya ilk yerleşen Türk boyu sabirlerdir(Ankara, kayseri, Konya çevresi)
· Türklere ait en eski yazılar talas ve yenisey yazıtlarıdır(vı. Yüzyıla aittir)
· Avrupa’da kurulan ilk Türk devleti batı hunlardır
· Türk tarihinin ilk yazılı kaynakları Orhun abideleridir(ıı. Göktürk-kutluk)
· Türklerde para ilk defa türgişler tarafından kullanılmıştır
· İstanbul’u kuşatan ilk Türk boyu Avarlardır
· Matbaayı ve kağıdı kullanan ilk Türk boyu Uygurlardır
· Geleneksel gök tanrı inancı yerine farklı bir inanç tarzını benimseyen ilk Türk devleti Uygurlardır
· Türkler göçebelikten yerleşik hayata ilk defa Uygurlar zamanında geçilmiştir
· Kalıcı mimari eserleri ilk defa Uygurlar bırakmaya başlamıştır
· Tarım Uygurlarla beraber ilk defa başlamıştır
· Yahudiliği benimseyen ilk Türk devleti hazarlardır.
İSLAM DEVLETİ
1-HZ MUHAMMED DÖNEMİ
· İlk Müslüman Hz. Hatice
· Müslümanların ilk fetihleri Hz peygamber zamanında başlamıştır
· Müslümanların kazandığı ilk savaş bedir savaşıdır
· Müslümanlar ilk yenilgilerini uhud savaşında almışlardır
· İlk İslam site(şehir) devleti medinede hicretten sonra kurulmuştur
· Bizans ile yapılan ilk savaş mute savaşıdır
· Arabistan dışında yapılan ilk savaş mute savaşıdır
· İlk karantina uygulaması tebük seferinde görülmüştür(631)
· Müslümanların ilk hicreti Habeşistan’a yapılmıştır(615)
· İlk İslam anayasası medinede yahudiler’le yapılan vatandaşlık antlaşmasıdır
· Şam ticaret yolunun güvenliği kısmi olarak ilk kez bedir’de(624)tam olarak hayberin fethi(629) ile sağlanmıştır
· Arap olmayan bir kavimle yapılan ilk savaş hayber savaşıdır
· Müslümanların siyasi varlığı Mekkeli müşrikler tarafından ilk kez hudeybiye barışı ile (628) resmen tanınmıştır.
2-DÖRT HALİFE DÖNEMİ
· İlk halife Hz ebubekirdir
· İslam tarihinde devlet başkanlarının seçimle belirlenmesi ilk kez 4 halife döneminde görülmüştür
· Kur’an-ı kerim ilk defa Hz Ebubekir zamanında kitap haline getirilmiştir.
· Arap yarımadası dışındaki ilk fetihler Hz. Ebubekir döneminde başlamıştır.
· Dinden dönenlerle ilk mücadeleyi Hz. Ebubekir yapmıştır.(Ridde olayları)
· Hz. Ebubekir döneminde ilk defa değişik kültürlerle karşılaşılmıştır.
· İslam devletinde ilk hazineyi Hz. Ömer oluşturmuştur. (Beytü’l-Mal)
· Bizans ile yapılan ilk büyük savaş Yermük savaşıdır.
· İlk divan teşkilatını (mali amaçlı) Hz. Ömer kurmuştur.
· Fethedilen yerleri ilk defa Hz. Ömer yönetim birimlerine ayırmıştır.
· Düzenli ordular ve ordugah şehirler ilk defa Hz. Ömer zamanında kurulmuştur.
· İkta sistemi ilk defa Hz. Ömer tarafından uygulanmıştır.
· Hicret olayı (622) Hz. Ömer zamanında takvim başlangıcı kabul edilerek ilk defa hicri takvimoluşturulmuştur.(639)
· Adli teşkilat ilk defa Hz. Ömer tarafından kurulmuştur.
· İllere kadıları ilk defa Hz. Ömer göndermiştir.
· İlk İslam donanması Hz. Osman zamanında kurulmuştur.
· Müslümanlar tarafından Kıbrıs ilk defa Hz. Osman zamanında fethedilmiştir.
· Kur’an-ı Kerim ilk defa Hz. Osman zamanında çoğaltılmıştır.
· Müslümanlar ile Türkler arasındaki ilk mücadeleler Hz. Osman zamanında başlamıştır.
· İslam tarihindeki ilk karışıklıklar Hz. Osman zamanında ortaya çıktı.
· Siyasi nedenlerle şehit edilen ilk halife Hz. Osman’dır.
· Müslümanlar arasında yapılan ilk mücadele Cemel Vakası’dır.
· İslam tarihindeki ilk ayrılıklar Hz. Ali zamanında başlamıştır. (Sıffın Savaşı)
3- EMEVİ VE ABBASİ DÖNEMİ
· İslam tarihinde kesin ayrılıklar Kerbela olayı ile başlamıştır.
· Halifelik ilk defa, Muaviye’den sonra oğlu Yezidin tahta geçmesiyle, Emeviler döneminde saltanata dönüştü.
· İstanbul Müslümanlar tarafından ilk defa Emevi halifesi Muaviye zamanında kuşatılmıştır.
· İlk posta teşkilatı Emeviler zamanında kurulmuştur.
· İlk İslam parası Emevi halifesi Abdulmelik tarafından basılmıştır.
· Avrupa’da kurulmuş ilk İslam devleti Endülüs Emevileridir.
· İlk kez hellenistik,Eski Yunan,Roma dönemi eserleri Avrupa’ya Endülüs Emevileri tarafından götürülmüştür.
· Müslümanlar ilk defa velid zamanında ispanyanın fethi ile avrupaya geçmiştir
· Müslümanların Avrupa’daki ilerleyişleri ilk defa puvatya savaşı ile durduruldu
· İslam mimarisi ilk kez Emeviler zamanında Avrupa ile yarışacak seviyeye gelmiştir
· Orta doğu kavimleri ile uzak doğu kavimleri tarihte ilk defa Tavas savaşında (751) karşı karşıya gelmişlerdir(Arap-Çin)
· İslam tarihindeki yabancı dildeki eserler ilk kez Abbasiler zamanında tercüme edilmeye başlanmıştır
· İslam tarihindeki ilk medreseler Abbasiler zamanında açılmıştır
· Büyük kütüphaneler ilk defa Abbasiler zamanında kurulmuştur
· İslam tarihindeki ilk rasathaneler Abbasiler zamanında kurulmuştur
· Devlet işlerinin görüldüğü tam teşekküllü divan teşkilatını ilk defa Abbasiler kurmuşlardır
· Türkler ilk defa Abbasiler zamanında devlet yönetiminde etkili olmaya başlamıştır
· Bizans yönetimine karşı kurulan avasım şehirlerini ilk defa Abbasiler kurmuşlardır
· Arapça ilk defa halife Abdulmelik zamanında resmi dil olarak kabul edilmiştir
TÜRK İSLAM TARİHİ
· İlk Türk -İslam devleti karahanlılardır.
· Türk tarihindeki kervansarayları ilk defa Karahanlılar kurmuşlardır. (Ribat)
· İlk Türk-İslam eserlerini Karahanlılar vermişlerdir.
· Türkçe’yi ilk defa Karahanlılar resmi dil olarak kabul etmişlerdir.
· Sultan unvanını kullanan ilk Türk hükümdarı Gazneli Mahmut’tur.
· Hicaz bölgesine egemen olan ilk Türk devleti Akşitlerdir.
· İlk posta teşkilatını Karahanlılar kurdu.
· Türkler İslamiyet’e ilk defa Talas Savaşı’ndan sonra topluca girmeye başladılar.
· Müslüman olan ilk Türk boyu Karluklardır.
· Abbasi halifesini Şii baskısından kurtaran ilk Türk hükümdarı Gazneli Mahmut’tur.
· Hindistan’da İslamiyet’i yaymaya çalışan ilk Türk hükümdarı Gazneli Mahmut’tur.
· Mısır’da kurulan ilk Müslüman Türk devletleri Tolunoğlu ve İhşitlerdir.
· Malazgirt Savaşı’ndan sonra kurulan İlk Türk Beylikleri Danişmentliler,Saltuklar,Mengücekler, ve Artukoğullarıdır.
· Anadolu’da ilk medrese Danişmentliler tarafından kurulmuştur.(12.yy ilk yarısı )
· Nizamiye Medresesi ilk kez Alparslan zamanında Nizamülmülk tarafından kurulmuştur.
· İlk Türk denizcisi Çaka Bey’dir.
· Anadolu Selçukluların ilk başkenti İznik’tir.
· Anadolu’da Türkçe yi resmi dil olarak kabul eden ilk hükümdar Karamanoğlu Mehmet Bey (1277)
· Büyük Selçukluların Bizans’a karşı kazandıkları ilk büyük savaş Pasinler Savaşıdır. (1408)
· Selçuklularla Hassa Ordusunu ilk defa Tuğrul Bey Gazne ordusunu örnek alarak kurmuştur.
· Büyük Selçukluların ilk başkenti Nişapur’dur.
· Türk tarihindeki ilk medrese Tuğrul Bey tarafından Nişapur’da kurulmuştur.
· İkta sistemi ilk defa Nizamülmülk tarafından uygulanmaya başlanmıştır.
· Büyük Selçuklularda divan teşkilatı ilk defa Melik şah ve veziri Nizamülmülk tarafından kurulmuştur.
· Anadolu’nun kapısı ilk defa Malazgirt Savaşı (1071) ile Türklere açılmıştır.
· Anadolu Selçuklularında ilk tersane 1. İzzeddin Keykavus tarafından Sinop’ta kurulmuştur.
· Anadolu Selçuklularında 2. tersane Alaaddin Keykubat tarafından Alanya’da kurulmuştur.
· Anadolu Selçuklularında ilk gümüş ve altın parayı 2. Kılıçarslan, bakır parayı 1. Mesud bastırmıştır.
· Haçlılarla ilk savaş 1. Kılıçarslan zamanında yapılmıştır.
· Venediklilerle ilk ticaret anlaşması 1. Gıyaseddin Keyhüsrev tarafından yapılmıştır. (Anadolu Selçuklu Devleti)
· Anadolu Selçuklularında İlk donanma 1. Gıyaseddin Keyhüsrev tarafından kurulmuştur.Böylece ilk kez denizcilik faaliyetleri başlamıştır.
· Anadolu Türk birliğini ilk defa 1. Mesud sağlamıştır.
· Anadolu’da ilk dini nitelikli isyan hareketi Baba İshak İsyanıdır. (1240)
AVRUPA TARİHİ
1-Orta Çağda Avrupa
Avrupa’da millet olma fikri ilk defa kavimler göçü ile ortaya çıkmıştır.
İlk savaş topu Yüzyıl Savaşlarında (Kresy Savaşı) İngilizler tarafından kullanılmıştır. (13. yy)
Demokrasi yolunda Avrupa’da atılan ilk adım İngiltere’de ilan edilen Manga Charta’dır (Büyük Şart).
Derebeylikler ilk defa kavimler göçünden sonra kuruldular.
Derebeyliklerin gücü ilk defa haçlı seferleri ile yayılmaya başlamıştır.
· Avrupalılar barut,pusula,kağıt,matbaa,yel değirmeni ve dokuma tezgahlarını ilk defa haçlı seferleri sırasında Türklerden öğrenmişlerdir.
· Haçlı Seferi amacına ulaşan tek seferdir.
· Haçlı Seferleri ilk defa 1906 yılında düzenlenmiştir.
· Avrupa’da din adamlarına duyulan güven ilk defa Haçlı Seferleri ile zayıflamıştır.
- 2- Yeniçağ’da Avrupa
· Ümit burnunu ilk defa Bartemi Diyaz buldu. (1487)
· Hindistan deniz yolunu ilk defa Vasko Dö Gama bulmuştur.(1498)
· Dünyanın yuvarlaklığını ilk defa Bar temi Diyaz ve Del-Kano ispat etti. (1519-1522)
· Amerika kıtasına ilk giden Kristof Kolomb’tur. (1292)
· Amerika’nın yeni bir kıta olduğunu Americo Vespucci ilk defa anlamıştır.
· Coğrafi keşifleri başlatan ve ilk sömürge imparatorluklarını kuranlar İspanya ve Portekiz’dir.
· Rönesans hareketleri ilk defa İtalya’da başlamıştır.
· Rönesans ilk kez sanat alanında din dışı eserler verilmiştir.
· Hümanizma hareketi ilk defa İtalya’da doğmuştur.
· Skolastik düşünce rönesansla yıkılmıştır.
· Laik eğitim kurumları Reform hareketleriyle açılmaya başlanmıştır.
· Reform hareketleri ilk defa Almanya’da ortaya çıkmıştır.
· İncil ilk kez Almanca’ya çevrilmiştir.
· Reform’dan sonra ortaya çıkan ilk mezhep Protestanlıktır. (Martin Luther)
· Avrupa’da mezhep ayrılıkları ve savaşları Reform ile başlamıştır.
· Papa’nın onayına sunulmayan ilk antlaşma Westfalya antlaşmasıdır. (1468)
· Modern anlamda matbaayı ilk defa Jean Gutenberg icad etmiştir.(1450)
· İlk kurşun atan silahları Venedikliler yapmıştır.
3- Yakın Çağ’da Avrupa
· Fransız İhtilali ile laik hukuk kuralları ortaya çıkmıştır.
· Viyana kongresi (1815) ilk uluslar arası kongredir.
· Milli devletler ilk defa Fransız İhtilali’nden sonra kurulmaya başlamışlardır.
· İnsan hakları beyannamesi ilk defa Amerika’da 2. Fledelfiya Kongresi’nde kabul edilmiştir.(1776)
· İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi ilk kez Fransız İhtilali ile ortaya çıkmıştır.
· Napolyon ilk yenilgisini Akka önlerinde Cezzar Ahmet Paşa komutasındaki Nizam-ı Cedit adlı Osmanlı ordusundan almıştır.
· Viyana Kongresi’nde (1815) Rus Çarı tarafından Osmanlı Devleti’ni parçalama tekliflerini (şark meselesi) ortaya atılmıştır
· Sanayi devrimi ilk defa ingilterede görülmüştür
· Avrupa da sanayi dönemi makineleşme ilk defa dokuma sanayisinde başlamıştır
· İşçi sınıfı ilk defa sanayi inkılabından sonra ortaya çıkmıştır
· Avrupa da sosyalist akımlar ilk defa 1848 ihtilallerinden sonra görülmüştür
· Sanayi inkılabı James Wat tarafından buhar gücünün bulunmasıyla başlamıştır
· Sanayi inkılabı ilk defa kapitalizm, sosyalizm, liberalizm gibi kavramları ortaya çıkarmıştır
· Gerçek anlamda sömürge imparatorlukları sanayi inkılabı ile kurulmuştur
OSMANLI TARİHİ
1-Osmanlı kuruluş dönemi
· İlk Osmanlı padişahı Osman bey’dir
· Osmanlıların ilk başkenti söğüttür
· Osmanlılarla Bizans’ın yaptığı ilk savaş Koyunhisar savaşıdır
· Aşiretten beyliğe geçiş ilk defa Osman Bey döneminde olmuştur
· Osmanlılardan beylikten devlete geçiş ilk defa Orhan Bey zamanında gerçekleşti
· İlk Osmanlı müderrisi Kayserili Davuttur
· İlk Osmanlı veziri Alaaddin Paşa dır
· İlk Osmanlı kadısı Karamanlı Dursun Fakih’tir
· Osmanlılarda ilk vakıf Orhan Bey zamanında kurulmuştur
· İlk divan teşkilatı Orhan Bey zamanında kurulmuştur
· İlk düzenli orduyu Orhan Bey kurmuştur(yaya ve müsellem)
· İlk defa Orhan Bey zamanında donanmaya sahip olundu
· İlk Osmanlı medresesi Orhan Bey zamanında İznik’te kurulmuştur
· Osmanlılar Rumeli’ye ilk defa Orhan Bey in kardeşi Süleyman paşa ile geçmiştir
· İlk Osmanlı tersanesi Karamürsel de Orhan Bey tarafından kurulmuştur
· Rumeli’ye ilk geçiş Çimpe kalesinin alınmasıyla gerçekleşmiştir
· Osmanlıların Rumeli deki ilk üssü Çimpe kalesidir
· İlk Osmanlı parası Osman Bey tarafından bastırılmıştır
· Osmanlılara katılan ilk beylik Karesioğullarıdır
· Anadolu Türk birliğini sağlama faaliyetleri ilk defa Orhan Bey döneminde başlamıştır
· İlk denizcilik faaliyetleri Orhan Bey döneminde başlamıştır
· İlk Osmanlı donanması Karesioğullarından alınan donanmadır
· Bizans ile yapılan ilk büyük savaş Maltepe savaşıdır
· İlk gümüş para Orhan Bey döneminde basılmıştır
· Şehirlerde kurumsallaşma ilk defa Orhan Bey döneminde kadı subaşlarının atamasıyla olmuştur
· Ankara savaşından sonra Osmanlıya katılan ilk beylik saruhanoğullarıdır
· Topçu ocağı ilk defa 1. Murat tarafından kurulmuştur
· Top ilk defa 1. Kosova da kullanılıştır
· İlk eyalet 1. Murat döneminde oluşturuldu
· Karamanoğulları ilk defa 1. murat zamanında savaşılmıştır
· Osmanlılar Haçlılarla ilk defa Sırpsındığı’nda karşılaşmışlardır
· Osmanlılarda sultan unvanını kullanan ilk padişah 1. Murat tır
· Yeniçeri ocağı ilk defa 1. Murat zamanında kurulmuştur
· Acemioğlanlar ocağı ilk defa 1. Murat zamanında kurulmuştur
· Veziriazam, kazasker, defterdar, nişancı ilk defa 1. Murat zamanında divan üyesi olmuştur
· İlk veziriazam Çandarlı Halit Paşa dır.(1. Murat)
· Merkezi otoriteyi güçlendirmek amacıyla egemenlik anlayışında değişiklik ilk defa 1. Murat zamanında gerçekleşmiştir(ülke padişah ve oğullarınındır)
· Rumeli beylerbeyliği ilk defa 1. Murat devrinde kurulmuştur(ilk eyalet)
· Pencik sistemi ilk defa 1. Murat zamanında uygulanmıştır
· Sancak valiliğinden gelen ilk hükümdar 1. Murattır
· Orta Avrupa ticaret yolunu ilk defa ele geçirilmesi Çirmen savaşı ile olmuştur.
· Çeyiz yoluyla Osmanlı topraklarına katılan ilk beylik Germiyanoğlulları beyliğidir.
· Tımar sistemi ilk defa 1. Murat devrinde oluşturulmuştur.
· İlk mali teşkilat 1. Murat devrinde oluşturulmuştur.
· Osmanlı Devleti’nin ilk yenilgisi Ploşnik Savaşı’dır. (1388)
· Haçlılarla yapılan ilk büyük meydan savaşı 1. Kosova dır.
· İstanbul’u kuşatan ilk Osmanlı padişahı Yıldırım Beyazid dir.
· Osmanlı tarihinde Anadolu Türk Birliğini ilk defa Yıldırım Beyazid sağlamıştır.
· Orta Avrupa’nın kapıları Osmanlılara Niğbolu zaferi ile açılmıştır. (1396)
· İngiltere ve Fransa’nın katıldığı ilk haçlı savaşı Niğbolu Savaşıdır.
· Yıldırım Beyazid Niğbolu Savaşından sonra “Sultan-ı İklimi Rum” unvanını almıştır.
· Anadolu Türk birliğinin ilk defa bozulması Ankara Savaşı sonucunda olmuştur.
· Osmanlı’yı Balkanlarda yenmenin mümkün olmadığı Niğbolu Savaşıyla anlaşılmıştır.
· Ankara savaşından sonra Osmanlı Devleti’nin ilk hakimiyet alanında aldığı beylik Saruhanoğullarıdır.
· İlk büyük Tersane Yıldırım Beyazid döneminde yapılan Gelibolu tersanesidir.
· Osmanlı Devleti’ni tehdit eden ilk doğulu devlet Timurlardır.
· İstanbul’da yapılan ilk hisar 1. Beyazid’in yaptırdığı Anadolu hisarıdır.(Güzelcehisar)
· Dini ve sosyal içerikli ilk isyan Şeyh Bedrettin isyanıdır.
· Osmanlılarda taht kavgası ilk kez Fetret döneminde (1402-1413)
· Enderun mektebi ilk defa 2. Murat zamanında kurulmuştur.
· Devşirme sistemi ilk kez 2. Murat zamanında kurulmuştur.
· Yeniçeriler ilk defa 1444 yılında 2. Murat’ın tahtı terk etmesi üzerine isyan etmişlerdir. (Buçuk tepe isyanı)
· İki kez tahta çıkan ilk padişah 2. Murattır.
· Oğlu tarafından tahta geçirilen ilk padişah 2. Murattır.
· İlk defa doğu klasikleri Türkçe’ye 2. Murat zamanında çevrilmiştir.
· Osmanlılarla Haçlılar arasında ilk antlaşma Edirne-Segedin antlaşmasıdır.
· Osmanlı Devleti’nin batıda imzaladığı ilk antlaşma Edirne-Segedin antlaşmasıdır.
· Osmanlı Devleti’nde ilk defa sınır kavramından Edirne-Segedin anlaşmasında söz edilmiştir.(Tuna Nehri)
· İlk deniz savaşı Venediklerle Çelebi Mehmet zamanında yapılmıştır.
· Avrupalılar Türkleri balkanlardan atamayacaklarını ilk kez 2. Kosova’da anladılar.
2- Osmanlı Yükselme Dönemi
· Osmanlı devleti ilk defa tam merkeziyetçi devlet özelliğini Fatih döneminde kazanmıştır.
· Osmanlı Devleti’nin doğuda imzaladığı ilk antlaşma Amasya Anlaşması’dır. (1555-İran)
· Havan topu ilk kez İstanbul’un fethinde kullanılmıştır.
· Vezirler ilk defa Fatih zamanında kul sistemi ile seçilmeye başlandılar.
· Kubbealtı vezirleri ilk defa Fatih döneminde atanmıştır.
· Osmanlı Devleti’nin ilk yazılı kanunları Kanunname-i Ali Osman dır.
· Balkanların fethini tamamlayan ilk padişah Fatih Sultan Mehmet’tir.
· Fatih kanunnamesi Osmanlıların ilk yazılı kanunlarıdır.
· Osmanlı’nın ilk altın parasını Fatih bastırmıştır.
· İlk kapitülasyonlar Fatih tararından Venediklilere verilmiştir.
· Sadrazamlar ilk defa Fatih zamanında divana başkanlık etmeye başladılar.
· İpek yolu Fatih’in Kırım’ı fethetmesiyle ilk defa Osmanlı denetimine geçmiştir.
· İlk defa klasik Türk- Osmanlı mimari tarzı uygulanmıştır.
· Fatih döneminde Karadeniz ilk defa Türk Gölü haline gelmiştir.
· Dünyada yivli-setli topraklar ilk defa 2. Beyazid zamanında yapılmıştır.
· Yeniçerilerin ilk isyanı 2. Murat döneminde Fatih’in ilk hükümdarlığı sırasında meydana gelmiştir. (Buçuktepe isyanı)
· Cülus bahşişi ilk defa Fatih Sultan Mehmet zamanında verilmiştir.
· İlk uluslar arası üniversite Fatih Sultan Mehmet devrinde yapılan Sahn-ı Seman medresesidir.
· Fatih döneminde ilk defa üniversite yabancı bilim adamlarından yararlanmıştır.
· Surları yıkabilecek çapta ilk büyük toplar (şahi) Fatih devrinde dökülmüştür.
· İlk defa Fatih devrinde gemiler karadan denize indirilmiştir.
· Osmanlı Devleti, imparatorluk özelliğini Fatih devrinde Bizans’ın yıkılmasıyla kazanmıştır.
· İlk defa Anadolu ve Rumeli toprak bütünlüğü İstanbul’un fethiyle sağlanmıştır.
· Boğazlar ilk defa Fatih devrinde Osmanlı egemenliğine girmiştir.
· Ortodoks Patrikhanesi ilk defa Fatih devrinde himaye altına alınmıştır.
· Avrupa’ya ilk defa denizden sefer yapan padişah Fatih’tir. (Otranto)
· İlk defa Memlüklerle ilişkilerin bozulması Fatih devrinde olmuştur.
· Topların kullanıldığı ilk meydan savaşı Otluk beli savaşıdır
· Osmanlı- Safevi ilişkileri ilk defa 2. Beyazıt döneminde başlamıştır(sokulu isyanı)
· Kırım ile kara bağlantısı Boğdan seferiyle 2. Beyazıt döneminde başlamıştır
· Anadolu Şii kışkırtması sonucu çıkan ilk isyan 2. Beyazıt döneminde çıkan Şahkulu isyanıdır
· Bir iç meselenin ilk defa uluslar arası mesele haline gelmesi 2. Beyazıt döneminde yaşanan şehzade cem olayıdır
· Avrupalıların Osmanlı iç işlerine karışması ilk defa şehzade Cem olayıdır
· Oğlu tarafından tahtan indirilen ilk Osmanlı padişahı 2. Beyazıt’tır
· Celali isyanları ilk defa Yavuz Sultan Selim zamanında ortaya çıkmıştır
· Osmanlıların İran’la yaptıkları ilk büyük savaş çaldıran savaşıdır
· Osmanlıların kuzey Afrika hakimiyeti ilk kez Mısırın fethi ile başlamıştır
· Batıya sefer düzenlemeyen ilk padişah yavuz sultan selimdir
· Yavuz’un mısır’ı fethiyle baharat yolu ilk kez Osmanlıların eline geçmiştir
· Kutsal toprakları ele geçiren ilk padişah yavuz sultan Selimdir
· Osmanlı-Cezayir ilişkileri ilk olarak Yavuz döneminde başlamıştır.
· Güney Doğu Anadolu ilk defa Yavuz döneminde Osmanlı hakimiyetine girmiştir. (Turnadağ Savaşı)
· Orta Avrupa’nın kapılarının açıldığı ilk sefer Belgrat’ın fethidir.
· İlk defa Orta Avrupa hakimiyeti Kanuni döneminde Mohaç Savaşı ile başlamıştır.
· Akdeniz’de fethedilen ilk ada Rodos’tur.
· Kanuni’nin Rumeli ye yaptığı ilk sefer Belgrat Seferidir. (1521)
· Viyana ilk defa Kanuni tarafından kuşatılmıştır.
· Türkler Akdeniz’de üstünlüğünü ilk defa Preveze deniz savaşıyla sağlamıştır.
· Kanuni döneminde Akdeniz ilk defa Türk gölü haline gelmiştir.
· Kanuni döneminde Ege ilk defa Türk gölü haline gelmiştir.
· Şeyhülislam ilk defa Kanuni zamanında divan üyesi olmuştur.
· Kaptan-ı Derya ve Reisülküttab ilk defa Kanuni zamanında divan üyesi olmuştur.
· Osmanlılarla İran arasında imzalanan ilk anlaşma Anlaşmasıdır. (1555)
· Osmanlı Devleti’nin sınırları ilk defa Kanuni döneminde Basra körfezine ulaşmıştır.
· Hindistan’a sefer düzenleyen ilk Osmanlı padişahı Kanuni’dir.
· İlk Kaptan-ı Derya Barbaros Hayreddin Paşa’dır.
· Portekizlilerle ilk defa Kanuni döneminde deniz savaşı yapılmıştır.
· Orta Asya Türk devletleri ilk deniz yolu bağlantısını kurma projesini ilk başlatan devlet adamıSokullu’dur.
· Süveyş kanalını açmak isteyen ilk devlet adamı Sokullu’dur.
· Ordunun başında sefere çıkmayan ilk padişah 2. Selim’dir.
· İstanbul’da doğan ve ölen ilk padişah 2. Selim’dir.
· Osmanlı tarihinde Kanun-i Kadim (Yeniçeri ocağına asker alma kanunu) ilk defa 2. Murat zamanında bozulmuştur.
· İlk Osmanlı donanması İnebahtı’da (1571) 2. donanma Çeşme’de (1770) 3. donanma Navarin (1827) 4. donanma Sinop’ta (1853) yakılmıştır.
· Denizlerde ilk büyük yenilgi İnebahtı yenilgisidir.
3- Osmanlı Duraklama Dönemi
· Osmanlı Devleti’nin doğuda en geniş sınırlara ulaştığı antlaşma Ferhat Paşa antlaşmasıdır. (1590-İran)
· Şehzadelerin sancağa gönderilmesi uygulaması ilk defa 1. Ahmet zamanında
· Kafes usulü ilk defa 1. Ahmet zamanında uygulanmaya başlanmıştır.
· Divan örgütü ilk defa 2. Mahmut tarafından kaldırılıp yerlerine bakanlıklar kurulmuştur.
· Osmanlı Devleti’nin batıda en geniş sınırlara ulaştığı anlaşma Bucaş anlaşmasıdır. (1672-Lehistan)
· Osmanlı Avrupa karşısındaki üstünlüğünü Zitvatoruk savaşı (1606) ile kaybetmiştir.
· Yeniçeri ocağının bozulmaya başladığının fark edildiği ilk savaş Hotin savaşıdır.
· Yeniçeri ocağını kaldırmaya çalışan ilk padişah Genç Osman’dır.
· Şeyhülislam’ın yetkilerini ilk kısıtlayan Osmanlı padişahı 2. Osman’dır.
· Başkenti İstanbul’dan Anadolu’ya taşımayı düşünen padişah 2. Osman dır
· Sosyal alanda ıslahat yapan ilk Osmanlı padişahı 2. Osman’dır(saray dışından evlenerek)
· Devletin kötüye gidiş nedenlerini araştırarak ilk defa rapor hazırlayan Koçi Beydir
· İsyan sonucu öldürülen ilk padişah 2. Osman (genç Osman) dır
· İlk Osmanlı bütçesi tarhuncu Ahmet paşa tarafından hazırlanmıştır
· Asayişi sağlamak amacıyla ilk defa sokağa çıkma yasağı çıkaran padişah 4. murattır
· Osmanlı devletinin ilk defa uzun bir kuşatma ardından fethettiği yer Girit’tir
· Osmanlı denizciliği Girit’in fethinden sonra Avrupa karşısında üstünlüğünü kaybetmeye başlamıştır
· Osmanlı devletinin Avrupa karşısında taarruz gücünü kaybettiği ilk savaş 2. viyana kuşatmasıdır.
· Günümüzdeki Türk-İran sınırı ilk kez Kasr-ı Şirin anlaşması (1639) ile çizilmiştir.
· Çeşitli şartlar öne sürerek Sadrazam olan ilk kişi Köprülü Mehmet Paşa’dır.
· İlk Osmanlı-Rus ittifakı İstanbul anlaşmasıdır. (1724)
· Osmanlı devletinin Ruslarla imzaladığı ilk anlaşma Bahçesaray anlaşmasıdır. (1638)
· Osmanlı devleti ilk defa Karlofça (1699) ve İstanbul anlaşması (1700) ile toprak kaybetmiştir.
· Ordunun başında sefere çıkan son padişah 2. Mustafa’dır.
· Osmanlıların kaybettiği ilk beylik Erdel Beyliğidir.
· Osmanlı topraklarının paylaşıldığı ilk uluslar arası anlaşma Karlofça anlaşmasıdır.
4- Osmanlı Gerileme Dönemi
· Osmanlı devleti ilk defa Pasarofça anlaşması (1718) ile Avrupa’dan geri kaldığını kabul etmiştir.
· Avrupa örnek alınarak yapılan ıslahatlar ilk defa Lale Devrinde yapılmışlardır.
· Mimaride ilk kez Avrupa tarzında eserler Lale devrinde inşa edilmiştir.
· İlk kültürel ıslahatlar 3. Ahmet döneminde yapılmıştır.
· Avrupa’ya ilk defa Lale devrinde elçiler gönderilmiştir.
· İlk Osmanlı matbaası İbrahim Müteferrika tarafından kurulmuştur. (1727) (ilk teknik yenilik)
· Matbaada basılan ilk eser Vankulu adlı lügattir.
· İlk defa 18. yy da Avrupa’dan askeri uzmanlar getirilmiştir.
· İlk resmi devlet matbaası 3. Selim döneminde kurulmuştur.
· İlk kağıt ve kumaş fabrikası Lale Devri’nde inşa edilmiştir.
· İtfaiye örgütü (tulumbacılar) ilk defa Lale Devri’nde kurulmuştur.
· İlk çiçek aşısı lale devrinde yapılmıştır
· İlk geçici elçilikler lale devrinde kurulmuştur
· Avrupai tarzda ilk askeri ıslahatlar 1. Mahmut döneminde yapılmıştır
· İlk mühendis okulu 1. Mahmut döneminde kara mühendis hanesi adında kuruldu(1731)Avrupa tarzında açılan ilk okuldur
· İkinci mühendis okulu 3. Mustafa tarafından deniz mühendis hanesi adıyla kurulmuştur(1773)
· Kapitülasyonlar ilk defa 1. Mahmut tarafından sürekli hale getirilmiştir. (1740)
· 3. Mustafa döneminde ilk iç borçlanma başlamıştır.
· İlk defa halkı Türk ve Müslüman olan toprak Küçük kaynarca anlaşması ile kaybedilmiştir. (Kırım)
· Halifelik kurumunun siyasi bir antlaşmada ilk defa kullanılması Küçük kaynarca Antlaşmasında oluşmuştur.(Son olarak Uşi Antlaşmasında olmuştur.)
· Rusya’nın Akdeniz’e (sıcak denizlere) açılma imkanı elde ettiği ilk antlaşma Küçük kaynarcadır.
· Sürat topçuları ocağı ilk defa II. Murat döneminde kurulmuştur.
· Ortodoksların kuruculuğu ilk kez Küçük Kaynarca ile Ruslara geçmiştir.
· I.Mahmut döneminde ilk kez Avrupalı birisinin (humbaracı Ahmet paşa )tecrübesinden faydalanarak ıslahat yapılmıştır.
· Ruslar Küçük Kaynarca ile ilk kez iç işlerimize karışmaya başladılar.
· Osmanlı Küçük Kaynarca ile ilk defa tazminat ödedi.
· Rusya ilk kapitülasyonlar küçük Kaynarca antlaşması ile ödemiştir.(1774)
· Ulu efe alım satım ilk defa I.Abdülhamit tarafından yasaklanmıştır.
· Avrupa orduları örnek alınarak hazırlanan ilk ordu Nizam-ı Cedit Ordusudur.
· Avrupa’da ilk daimi elçilikler III.Selim zamanında açılmıştır.
· Fransızca ilk defa III.Selim döneminde devletin resmi dili olarak ilan edilmiştir.
· ilk Fransız tercüme bürosu III. Selim tarafından kurulmuştur.
· Nizam-ı cedit orduları ilk zaferlerini Akkada Napolyon’a karşı kazanmışlardır.
5. Osmanlı Dağılma Dönemi
· Osmanlıda Fransız İhtilalinden etkilenerek çıkan ilk milliyetçilik isyanıdır.(1804)
· padişahın yetkileri ilk defa ayanlarla imzalanan Sened-i İttifakla sınırlandırılmıştır. (1808II.Mahmut)
· Osmanlı devleti ilk denge siyasetini Fransa’nın Mısırı işgali sırasında uyguladı .(1798)
· Ruyada ilk defa donanmasını Fransa’nın Mısırı işgali sırasında boğazlardan geçirmiştir.
· Azınlıklara ilk imtiyazlar Bükreş Antlaşması (1812)ile Sırplara verilmiştir.
· Osmanlılarda bağımsızlığını kazanan ilk azınlık Yunanlılardır.(Edirne Antlaşması 1829)
· boğazlar ilk defa Hünkar iskelesi (1843)antlaşması ile sorun olmuştur.
· boğazlar ilk kez Londra Antlaşması (1841) uluslar arası bir statüye sahip olmuştur.
· Padişahın yanında ilk defa otorite olarak ayanlar kabul edilmiştir .
· İngilizlere ilk kapitülasyonlar III. Murat devrinde(1578) verildi. Balta Limanı Antlaşması (1838) ile yaygınlaşmıştır.
· Kapitülasyonların kaldırılması ilk defa Paris Antlaşmasında görülmüştür.
· İlk resmi gazete takvim-i Vekayi adıyla II.Mahmut tarafından çıkarıldı.(1831)
· nüfuz sayımı ilk defa 2.MAHMUD ZAMANINDA YAPILMIŞTIR .(1813-ASKERİ AMAÇLI)
· Tımar sistemi ilk defa II.Mahmut zamanında kaldırılmıştır.
Müsadere (mallara el koyma) usulü ilk kez II.Mahmut tarafından kaldırılmıştır.
Müsadere (mallara el koyma) usulü ilk kez II.Mahmut tarafından kaldırılmıştır.
· Polis örgütünün temelleri ilk defa II.Mahmut zamanında atılmıştır.
· Orta öğretim kurumları ilk defa II. Mahmut zamanında kurulmuştur.
· İlk öğretim ilk defa II. Mahmut zamanında zorunlu hale getirilmiştir
· İlk posta örgütü II. Mahmut zamanında kurulmuştur
· İltizam sistemi ilk defa ıslaha fermanı ile kaldırılmıştır
· ilk defa tercüme odası ve yabancı dil okulu II. Mahmut zamanında açılmıştır
· Devlet memuru yetiştiren okullar ilk defa II. Mahmut zamanında kurulmuştur
· Yurt dışında ilk defa II. Mahmut zamanında öğrenci gönderilmiştir
· kılık kıyafette ilk değişiklik II. Mahmut tarafından yapılmıştır
· padişah kendi üzerinde bir gücün varlığını ilk defa Tanzimat fermanı ile tanımıştır (1839)
· Osmanlılarda ilk kağıt para kaime adıyla Abdülmecit tarafından bastırılmıştır (1844)
· ilk demir yolu hattı Tanzimat döneminde yapılmıştır (1866)
· telgraf ilk defa Tanzimat döneminde kullanılmaya başlamıştır (1854)
· ilk telgraf okulu Tanzimat döneminde açılmıştır
· laik kanunlar ilk defa Tanzimat ile orta çıkmıştır
· ilk demir yolu hattı Tanzimat döneminde kurulmuştur (İzmir- aydın hattı)
· askerlik ilk defa ıslahat fermanı ile bir bedele bağlanmıştır (1856)
· Osmanlı toprak bütünlüğü ilk defa kırım savaşında (1854) sonra imzalanan Paris antlaşması (1856) ile Avrupalı devletlerin garantisi altına alınmıştır
· kız öğrenciler ilk kez Tanzimat döneminde okullara alınmıştır
· Osmanlı devleti ilk dış borcu kırım savaşı (1856) sırasında İngilizlerden almıştır (Abdülmecit dönemi)
· öğretmen okulları ve mülkiyet mektebi ilk defa Tanzimat döneminde açılmıştır.
· Osmanlı devleti ilk defa Paris antlaşması (1856)ile Avrupa devleti kabul etmiştir.
· İlk Osmanlı Anayasası Mithat Paşa bakanlığında bir komisyon tarafından hazırlanmış ve II.Abdülhamit tarafından ilan edilmiştir.(kanun-i esasi-1876)
· İlk defacize belirlenmesi işi Tanzimat döneminde patrikhaneye verilmiştir.
· Osmanlılılarda halk ilk defa I.Meşrutiyetle yönetime katılmıştır.
· Rejimi değiştirmeye yönelik ilk isyan hareketi 31 mart olayıdır.
· Osmanlılarda Mecelle hukuku ilk defa I. Meşrutiyet ile uygulanmaya başlanmıştır.
· Balkan Savaşları ilk defa Karadağ’ın Osmanlıya saldırmasıyla başlamıştır.
· Ermeni sorunu ilk defa Berlin Antlaşması ile siyasi olarak ortaya çıkmıştır.
· Türk tarihinde parti diktasıyla yönetim ilk defa İttihat Terakki ile olmuştur
· Milliyetçiliği ilk defa İttihat ve Terakki bir ideoloji olarak kabul etmiştir
· Divan örgütü kaldırılarak yerine bugünkü anlamda bakanlıklar ilk defa II. Mahmut zamanında kurulmuştur.
· İlk defa II. Mahmut zamanında Tımarlarına maaş bağlamıştır.
· Osmanlı ülkesinde anayasacılık faaliyetleri ilk defa Tanzimat Fermanı ile başlamıştır
· Hukuk ve idare alanında ilk ıslahatlar II.Mahmut dönemindedir.
· Kişisel haklar ilk defa Tanzimat Fermanı ile güvence altına alınmıştır.
· Kişisel hak ve özgürlükler ilk defa I.Meşrutiyette anayasasında (kanun-u Esasi) yer almış ve açıklanmıştır.
· Osmanlı halkı ilk defa I. Meşrutiyet seçme ve seçilme hakkını kullanmıştır.
· Türk tarihinde ilk defa siyasi partiler I. Meşrutiyet döneminde kuruldu.
· ilk kurulan siyasi parti ittihat ve terakki partisidir. Daha sonra Ahrar Fırkası ve Hürriyet ve itilaf partisi kurulmuştur.
· Avrupa tarzı ilk müzik okulu Mızıka-i Hümayun II. Mahmut devrinde kuruldu.
· Edirne Antlaşmasıyla Osmanlı ülkesinde milliyetçilik hareketleri ilk kez başarıya ulaşmış ve Yunanistan’dan bağımsız olmuştur .
· Fransa’nın Cezayir ele geçirmesiyle Osmanlılar K. Afrika'da ilk kez toprak kaybettiler.
· Osmanlı Devleti Boğazlar üzerindeki egemenlik hakları son kez Hünkar İskelesi Antlaşmasıyla kullanılmıştır.
· Her alanda en geniş anlamda ıslahatlar XIX.yüzyılda yapılmıştır.
İNKILAP TARİHİ
1. Birinci Dünya Savaşı
· Osmanlı Devletinin I.Dünya savaşı içinde paylaşıldığı ilk antlaşma Sykes Picottur.
· Sivilya Savunma Teşkilatı ilk defa I.Dünya Savaşı sırasında kurulmuştur.
· I.Dünya savaşında Osmanlı Devletinin açtığı ilk cephe Kafkas Cephesidir.
· I.Dünya Savaşında Osmanlı Devletinin elinden çıkan ilk yer Kıbrıs’tır.
· I.Dünya Savaşında başarılı olduğumuz ilk ve tek cephe Çanakkale Cephesidir
· I.Dünya Savaşı sonunda imzalanan ilk antlaşma Versay Antlaşmasıdır.
· Osmanlı Devletinde bağımsızlığını kazanan son balkan devleti Arnavutluktur.
· İşgallere silahla karşı koyma kararı ilk defa İzmir Müdafaa Hukuk Kongresinde verilmiştir.
· İzmit’in Yunanlılara verilmesi ilk defa Paris Barış Konferansında kararlaştırılmıştır.(1919)
· I.Dünya Savaşından sonra imzalanan Mondros Ateşkes Antlaşmasıyla Osmanlı Devleti fiilen sona ermiştir.
· I. Dünya Savaşından sonra başlayan işgalleri Türk halkının ilk tepkisi direniş cemiyetleri kurmak olmuştur.
Mondros, İşgaller ve Cemiyetler
· Mondros’tan sonra işgal edilen ilk yer Musul’dur.(İngilizler)
· İtilaf devletlerinin Mondros’tan sonra kontrol altına aldıkları ilk yer boğazlar ve Marmara bölgesidir.
· İzmir’in Yunanlara verilmesi ilk defa Paris Barış Konferansında kararlaştırılmıştır.
· İşgallere silahla karşı koyma kararı ilk defa İzmir Müdafaa-i hukuk Kongresinde verilmiştir.
· Kuvay-ı milliye deyimini ilk kez İstanbul Milli Kongre Cemiyeti kullanmıştır.
· Kuvay-ı Milliye hareketi ilk defa Yunan işgaline karşı kurulmuştur.
· Yayınlanan ilk genelge Havza Genelgesidir.
· Manda ve Himaye fikri ilk defa İtilaf Devletleri tarafından Paris konferansından sonra ortaya atıldı.
· İşgale karşı kurulan ilk cemiyet Trakya Paşaeli Cemiyetidir.
· İşgallere karşı ilk tepki, protesto ve mitingler yoluyla olmuştur.
· Batıda açılan ilk cephe Ayvalık Cephesidir.
· Batıdaki cemiyetler ilk defa Balıkesir Kongresinde birleştirilmiştir.
· Milli mücadelenin haklılığını gösteren ilk uluslar arası belge Amiral Bristol Raporudur.
· İşgallere karşı ilk direniş Güney Cephesinde Fransızlara karşı yapılmıştır.
2. Kurtuluş Savaşı'nda Hazırlık Dönemi
· Yayınlanan ilk genelge Havza Genelgesidir.
· Kurtuluş Savaşının amacı, gerekçesi ve yönetimi ilk defa Amasya Genelgesinde belirtilmiştir.
· Vatanın kurtulması için hep birlikte mücadele edileceği Amasya Genelgesinde ilk kez belirtilmiştir.
· Türk milletine milli egemenlik yolunda yapılan ilk çağrı Amasya Genelgesidir.
· Rejimin değişeceği yolundaki ilk işaretler Amasya Genelgesinde verilmiştir.
· Milli bir heyetin kurulması ilk defa Amasya Genelgesinde kararlaştırılmıştır.(temsil kurulu)
· İstanbul hükümetinin halka karşı sorumluluğunu yerine getirmediği ilk defa Amasya Genelgesinde belirtilmiştir
· Mustafa Kemal'in yayınladığı ilk ihtilal bildirgesi Amasya Genelgesidir.
· Mustafa Kemal'in başkanlığını yaptığı ilk siyasi kuruluş Temelsiz Kuruldur.
· İlk düzenlenen kongre Erzurum Kongresidir
· Mustafa Kemal'in sivil olarak katıldığı ilk kongre Erzurum Kongresi'dir.
· Kapitülasyonlara ilk defa Erzurum Kongresinde tepki gösterilmiştir.
· Vatanın bütünlüğünü ilgilendiren kararlar ilk defa Erzurum Kongresinde alınmıştır.
· Manda ve himayenin reddedilmesiyle Milli egemenliğin koşulsuz olarak gerçekleştirileceği ilk defaErzurum Kongresinde belirtilmiştir.
· Kuvay-ı Milliye deyimini ilk kez İstanbul Milli Kongre Cemiyeti kullanmıştır.
· Temsil.Kurulu ilk kez Erzurum Kongresinde kurulmuştur.(bölgesel)
· Misak-ı milli düşüncesi ilk defa Erzurum kongresinde ortaya atılmıştır.
· Hükümet kurma fikri ilk defa Erzurum kongresinde ortaya çıktı
· Vatanın bütününü ilgilendiren kararlar ilk defa Erzurum kongresinde alınmıştır
· ilk milli kongre Sivas kongresidir
· temsil kurulu ilk kez Sivas kongresinde milletleştirildi
· Temsil heyeti yürütme yetkisini Sivas kongresinden sonra Ali Fuat Paşayı batı cephesi komutanlığına atayarak kullanmıştır
· Halka milli mücadeleyi anlatmak için kurulan ilk gazete irade-i milliyedir
· Milli mücadelenin ilk siyasi başarısı damat Ferit hükümetinin düşürülmesi
· İstanbul hükümeti ile temsil heyeti arasındaki ilk görüşme Amasya görüşmesidir
· milli mücadeleciler ile İstanbul hükümeti arasındaki sorunlar ilk defa Amasya görüşmesi ile çözülmeye çalışılmıştır
· Erzurum ve Sivas kongreleri kararları ilk defa son Osmanlı mebusan meclisinde kabul edilerek resmileşti
· İstanbul hükümeti temsil heyetini ilk olarak Amasya görüşmesi ile tanımıştır
· ulusal örgütlerin birleştirilmesi ilk defa Sivas kongresinde olmuştur
· Kapitülasyonlara ilk tepki misak-ı milliye ile olmuştu
3. Birinci TBMM Dönemi
· ilk meclis 23 nisan 1920 de toplanmıştır
· ilk demokratik meclis I. Türkiye büyük millet meclisidir
· Meclisin ve hükümetin ilk başkanı Mustafa kemaldir
· güçlerin Birliği ilkesini benimseyen ilk meclis I. TBMM’dir
· İlk anayasa 20 ocak 1921 de kabul edilmiştir (teşkilat-ı esasiye)
· TBMM’nin isyanları karşı aldığı ilk önlem hıyanet-i vataniye kanunudur
· İstanbul mahkemeleri ilk defa I. TBMM döneminde kurulmuştur
· İstanbul hükümeti milli mücadeleyi resmen ilk olarak Amasya görüşmeleri ile tanınmıştır
4. kurtuluş savaşı dönemi
· kurtuluş savaşında başarılı olan ilk cephe doğu cephesidir
· işgallere karşı ilk direniş güney cephesinde Fransızlara karşı yapılmıştır
· İlk kapana cephe doğu cephesidir
· misak-ı milliye katılan ilk yer Kars dır
· Sevr antlaşmasını onaylamayan ilk devlet Ermenistan’dır
· misak-ı milliyi ilk kabul eden devlet Ermenistan’dır
· batıda açılan ilk cephe ayvalık cephesidir
· Kuvay-ı Milliye’nin başarılı olduğu ilk cephe güney cephesidir
· düzenli ordunun savaştığı ilk ve tek cephe batı cephesidir
· düzenli ordunun ilk başarısı birinci İnönü savaşıdır
· misak-ı milliyeyi tanıyan ilk Avrupa devleti Sovyet Rusya’dır
· misak-ı milliden verilen ilk taviz Batum’dur
· Anadolu’dan çekilen ilk itilaf devleti İtalya’dır
· TBMM’nin ilk askeri başarısı Ermenistan savaşıdır
· TBMM ilk siyasi zaferi gümrü antlaşmasıdır (3 aralık 1920)
· düzenli orduların ilk zaferi I. İnönü savaşıdır
· TBMM hükümetini tanıyan ve siyasi ilişkileri kuran ilk Müslüman devlet Afganistan’dır (dostluk antlaşması)
· Ermenistan ilk Avrupa devleti Rusya ilk itilaf devleti Fransa dır
· Moskova antlaşması (19 mart 1921) ile ilk defa bir Avrupa devleti misak-ı milliyeyi tanımıştır.
· İtilaf devletleri TBMM’yi ilk defa Londra Konferansına çağırarak tanımışlardır.(11 Mart 1921)
· İtilaf Devletlerinin TBMM’yi ilk defa Londra konferansına çağırarak tanımışlardır(11 mart 1921)
· İtilaf devletlerinin TBMM yi çağırdıkları ilk resmi görüşme Londra konferansıdır.
· Doğu sınırımız ilk defa Kars antlaşması ile kesin şeklini almıştır (13 ekim 1921)
· TBMM ile antlaşma imzalayan ilk itilaf devletleri Fransa’dır (Ankara antlaşması 20 ekim 1921)
· Güney sınırımız ilk defa Fransızlarla yapılan Ankara antlaşması ile belirtilmiştir
· Kahramanlık unvanını alan ilk şehir Maraş tır
· Anadolu’dan çekilen ilk itilaf devleti İtayladır
· Kütahya-Eski şehir savaşları kurtuluş savaşının ilk ve son yenilgisidir
· Mustafa kemal paşa ilk defa Kütahya-Eskişehir savaşlarından sonra başkomutanlık makamına getirilmiştir
· Mustafa Kemal in komutan olarak katıldığı ilk savaş Sakarya savaşıdır
· Yunan ordusu ilk defa Sakarya dan sonra taarruzda savunmaya Türk ordusu da savunmadan taarruza geçmiştir
· TBMM ordularının ilk taarruzu Büyük taarruzdur
· İtilaf devletleri ilk defa Lozan Barış antlaşması ile misak-ı milliyi tanımışlardır
5. Cumhuriyet dönemi
· İlk cumhur başkanı Mustafa Kemal paşadır
· İlk başbakan İsmet İnönü
· ilk siyasi parti cumhuriyet halk partisidir
· Cumhuriyet halk partisini ilk başbakanı Mustafa kemaldir
· ilk muhalefet partisi terakkiperver Cumhuriyet fırkasıdır
· Çok partili hayata ilk kez 1946 da geçilmiştir
· Cumhuriyet rejimine karşı ilk isyan Şeyh Said isyanıdır
· Laikliğe geçisin ilk aşaması Saltanatın kaldırılmasıdır
· İlk planlı ekonomi 1933-39 yılları arasında uygulanmıştır
· Türkiye Cumhuriyetinin kurduğu ilk banka İş bankasıdır (1924)
· Maden sanayinde ilk açılan farika Karabük demir - çelik fabrikasıdır (1939)