Programlama Dili Nasıl Öğrenilir?
Herhangi bir programlama dili öğrenmeyi düşünüyorsanız ve bu konuda azimli iseniz kısa zamanda (ortalama bir kaç ay içinde) rahatlıkla öğrenebilirsiniz. Yazılım konusu sanıldığı kadar zor bir konu değil. Ancak bu konu kesinlikle sabırlı olmanızda fayda var. Çünkü sürekli deneyerek doğru sonuca ulaşmaya çalışırsınız. Ve bu denemelerde gerçekten saç-baş yoldurtan anlara tanık olacaksınız. Öyle ki bir nokta işaretinin eksik olması saatlerinizi alabiliyor.Hangi programlama dilinden başlarsanız başlayın temelde birbirine benzeyen kavramlarla karşılaşacaksınız. Hemen hemen bir çok programlama dili aynı mantığa dayanarak yazılmaktadır. Burada önemli olan şu; yapacağınız işlemin temel mantığını kavramak. Yani bir yazılım geliştirmeyi planlıyorsanız ne yaptığınızı tam olarak bilmeniz gerekiyor. Bu nedenle bilgisayar konusunda gerçekten iyi bir bilgiye sahip olmanız –biraz- şart gibi. Program yazma %25 ise geri kalan %75 bilgisayarın temel fonksiyonlarını bilmekte geçiyor.
Programlama dili kavramını basitçe tanımlarsak yazılımcının bir algoritmayı ifade etmek amacıyla, bir bilgisayara ne yapmasını istediğini anlatmasının tek-tipleştirilmiş yoludur. Programlama dilleri, yazılımcının bir bilgisayara hangi veri üzerinde işlem yapacağını, verinin nasıl depolanıp iletileceğini, hangi koşullarda hangi işlemlerin yapılacağını tam olarak anlatmasını sağlar.
Şimdiye kadar kadar 150’den fazla programlama dili geliştirilmiştir. Bunlardan bazılarına örnek verecek olursak –daha çok kullanılan- Pascal, Basic, C, C#, C++, Java, JavaScript, Python, Ada, Fortran, Delphi, Cobol, Perl, PHP ve Swift’tir.
Programlama dili uygulamasında teoride iki tür yaklaşım vardır: Derleme ve yorumlama. Herhangi bir tekniği kullanarak bir programlama dili uygulamak mümkündür. Genellikle donanım üzerinde çalışanlar yazılım üzerinde yorumlananlardan daha hızlıdır. Yorumlanan programların performansını geliştirmek için anında derleme programları kullanılır. Derleyiciden gelen çıktı ya donanım tarafından ya da yorumlayıcı diye adlandırılan programlar tarafından çalıştırılır.
Şu anda hemen hemen tüm yazılım dilleri İngilizcedir. Bazı uygulamaların dili ise İspanyolca olarak kullanılmaya başlanmıştır.
Basitçe izah ederek daha rahat anlamanızı sağlayalım.
Örneğin C# ile Web Programlama (web sitesi yapmak) öğrenmek istiyorsunuz. Sıfırdan başlayacaksınız. Öncelikle bilmeniz gerekenler HTML ve CSS kodlarını öğrenmektir. Bu ikisi bir programlama dili değildir. Ancak birbirinden farklı olarak tümleşik çalışan (bir arada) kodlar serisidir. Bir binanın iskeleti –kolonlar, tuğlalar, demirler, kapılar, pencereler- HTML olarak düşünürsek CSS binanın dış görünümü yani boyası, badanası, rengi vs. olarak düşünebilir. Bir web sitesine ilk girdiğiniz gördüğünüz renkler, çizgiler –kısacası- genel görünümü CSS ile yapılır. Kullanılan CSS, HTML üzerine inşa edilir. Özetlersek HTML ve CSS bir web sitenin temel görünümünü yapmak için kullanılır. Resimlerin, yazıların konumu, renkleri, şekli gibi aklınıza gelebilecek tüm görsel içeriklerin hemen hemen hepsi bu iki kodlama ile gerçekleştirilir.
HTML ve CSS’i öğrendikten sonra bilmeniz gereken dil SQL dilidir. SQL verileri yönetmek ve tasarlamak için kullanılan bir veritabanı yönetim sistemidir. SQL, kendisi bir programlama dili olmamasına rağmen birçok kişi tarafından programlama dili olarak bilinir. SQL herhangi bir veri tabanı ortamında kullanılan bir alt dildir. SQL ile yalnızca veri tabanı üzerinde işlem yapılabilir. SQL’e özgü cümleler kullanarak veri tabanına kayıt eklenebilir, olan kayıtlar değiştirilebilir, silinebilir ve bu kayıtlardan listeler oluşturulabilir. Örnek vermek gerekirse öğrencilerin sınav sonuçlarını öğrendiği bir web sitesi düşünelim. Öğrenci TC Kimlik Numarasını ve Şifresini girdiğinde sonucu ekranına gelsin. Bunu yapabilmesi için veritabanında tüm öğrencileri ait TC Kimlik, Şifre, Kişisel Bilgiler ve Sınav Sonuçlarının olması gerekiyor. Öğrenci doğru bir şekilde şifresini girdiğinde veri tabanından kendisine ait sonucu çekecektir. Bunu biz SQL ile yapıyoruz. SQL çok kolay bir dildir. Temel olarak silme, düzeltme, ekleme gibi komutları öğrendiğinizde artık bir adım daha ilerdesiniz demektir.
Bu işlemde tamamsa C# öğrenmeye geçebiliriz demektir. C# (si şarp şeklinde okunur), Microsoft’un geliştirmiş olduğu yeni nesil programlama dilidir. Yine Microsoft tarafından geliştirilmiş .NET Teknolojisi için geliştirilmiş dillerden biridir. C#, .NET orta seviyeli programlama dillerindendir. Yani hem makine diline hem de insan algısına eşit seviyededir. Buradaki orta ifadesi dilin gücünü değil makine dili ile günlük konuşma diline olan mesafesini göstermektedir. C# basit, modern, genel-amaçlı, nesneye yönelik programlama dili olarak tasarlanmıştır. Bu dil ile kısaca verilen komutların çalıştırılması kullanılır. Örneğin çok basit bir şekilde anlatacak olursak; yukarıda bahsettiğimiz öğrenci kimlik numarasını ve şifresini textbox’a girdiğinde ve ENTER yaptığında çalıştırdığı komut C# olacaktır. C# ile beraber çalışan SQL kodları sayesinde veritabanından sonuçları çağıracaktır.
Biraz karışık gelebilir. Ama olabilecek en basit şekilde anlatmaya çalıştım.
Peki bunların programları neler? Nasıl öğrenebilirim sorusuna gelince. Öncelikle –bahsettiğim C#/Web Programlama/Uygulama” için bilgisayarınıza kurmanız gereken program Visual Studio olacaktır. Microsoft Visual Studio, Microsoft tarafından geliştirilen bir tümleşik geliştirme ortamıdır (IDE). Microsoft Windows, Windows Mobile, Windows CE, .NET Framework, .NET Compact Framework ve Microsoft Silverlight tarafından desteklenen tüm platformlar için yönetilen kod ile birlikte yerel kod ve Windows Forms uygulamaları, web siteleri, web uygulamaları ve web servisleri ile birlikte konsol ve grafiksel kullanıcı arayüzü uygulamaları geliştirmek için kullanılır. Visual Studio, değişik programlama dillerini destekler, bu da kod editörü ve hata ayıklayıcısının neredeyse tüm programlama dillerini desteklemesini sağlamaktadır. Dahili diller C/C++ (Görsel yoluyla C++), VB.NET (Visual Basic .NET üzerinden), C# (Visual C# ile), ve F# (Visual Studio 2010 itibarıyla) içermektedir.
Microsoft Visual Studio bilgisayarınıza kurduktan sonra (ücretsiz olanıda vardır) veritabanı işlemleri için Microsoft SQL Server programı kurmanız gerekiyor. Bu programıda kurduktan sonra CSS, HTML, SQL ve istediğiniz programlama dilini (C/C++, Visual Basic, C#, F#) öğrenmeye başlayabilirsiniz.
Eğer söz konusu web programlama ise deneme amaçlı bir hosting alabilir veya doğrudan bilgisayarınızdan ISS kurarak tasarladığınız bir web sitesini çalıştırabilirsiniz.
Herhangi bir programlama dili öğrenmeyi düşünüyorsanız ve bu konuda azimli iseniz kısa zamanda (ortalama bir kaç ay içinde) rahatlıkla öğrenebilirsiniz. Yazılım konusu sanıldığı kadar zor bir konu değil. Ancak bu konu kesinlikle sabırlı olmanızda fayda var. Çünkü sürekli deneyerek doğru sonuca ulaşmaya çalışırsınız. Ve bu denemelerde gerçekten saç-baş yoldurtan anlara tanık olacaksınız. Öyle ki bir nokta işaretinin eksik olması saatlerinizi alabiliyor.
Hangi programlama dilinden başlarsanız başlayın temelde birbirine benzeyen kavramlarla karşılaşacaksınız. Hemen hemen bir çok programlama dili aynı mantığa dayanarak yazılmaktadır. Burada önemli olan şu; yapacağınız işlemin temel mantığını kavramak. Yani bir yazılım geliştirmeyi planlıyorsanız ne yaptığınızı tam olarak bilmeniz gerekiyor. Bu nedenle bilgisayar konusunda gerçekten iyi bir bilgiye sahip olmanız –biraz- şart gibi. Program yazma %25 ise geri kalan %75 bilgisayarın temel fonksiyonlarını bilmekte geçiyor.
Programlama dili kavramını basitçe tanımlarsak yazılımcının bir algoritmayı ifade etmek amacıyla, bir bilgisayara ne yapmasını istediğini anlatmasının tek-tipleştirilmiş yoludur. Programlama dilleri, yazılımcının bir bilgisayara hangi veri üzerinde işlem yapacağını, verinin nasıl depolanıp iletileceğini, hangi koşullarda hangi işlemlerin yapılacağını tam olarak anlatmasını sağlar.
Şimdiye kadar kadar 150’den fazla programlama dili geliştirilmiştir. Bunlardan bazılarına örnek verecek olursak –daha çok kullanılan- Pascal, Basic, C, C#, C++, Java, JavaScript, Python, Ada, Fortran, Delphi, Cobol, Perl, PHP ve Swift’tir.
Programlama dili uygulamasında teoride iki tür yaklaşım vardır: Derleme ve yorumlama. Herhangi bir tekniği kullanarak bir programlama dili uygulamak mümkündür. Genellikle donanım üzerinde çalışanlar yazılım üzerinde yorumlananlardan daha hızlıdır. Yorumlanan programların performansını geliştirmek için anında derleme programları kullanılır. Derleyiciden gelen çıktı ya donanım tarafından ya da yorumlayıcı diye adlandırılan programlar tarafından çalıştırılır.
Şu anda hemen hemen tüm yazılım dilleri İngilizcedir. Bazı uygulamaların dili ise İspanyolca olarak kullanılmaya başlanmıştır.
Basitçe izah ederek daha rahat anlamanızı sağlayalım.
Örneğin C# ile Web Programlama (web sitesi yapmak) öğrenmek istiyorsunuz. Sıfırdan başlayacaksınız. Öncelikle bilmeniz gerekenler HTML ve CSS kodlarını öğrenmektir. Bu ikisi bir programlama dili değildir. Ancak birbirinden farklı olarak tümleşik çalışan (bir arada) kodlar serisidir. Bir binanın iskeleti –kolonlar, tuğlalar, demirler, kapılar, pencereler- HTML olarak düşünürsek CSS binanın dış görünümü yani boyası, badanası, rengi vs. olarak düşünebilir. Bir web sitesine ilk girdiğiniz gördüğünüz renkler, çizgiler –kısacası- genel görünümü CSS ile yapılır. Kullanılan CSS, HTML üzerine inşa edilir. Özetlersek HTML ve CSS bir web sitenin temel görünümünü yapmak için kullanılır. Resimlerin, yazıların konumu, renkleri, şekli gibi aklınıza gelebilecek tüm görsel içeriklerin hemen hemen hepsi bu iki kodlama ile gerçekleştirilir.
HTML ve CSS’i öğrendikten sonra bilmeniz gereken dil SQL dilidir. SQL verileri yönetmek ve tasarlamak için kullanılan bir veritabanı yönetim sistemidir. SQL, kendisi bir programlama dili olmamasına rağmen birçok kişi tarafından programlama dili olarak bilinir. SQL herhangi bir veri tabanı ortamında kullanılan bir alt dildir. SQL ile yalnızca veri tabanı üzerinde işlem yapılabilir. SQL’e özgü cümleler kullanarak veri tabanına kayıt eklenebilir, olan kayıtlar değiştirilebilir, silinebilir ve bu kayıtlardan listeler oluşturulabilir. Örnek vermek gerekirse öğrencilerin sınav sonuçlarını öğrendiği bir web sitesi düşünelim. Öğrenci TC Kimlik Numarasını ve Şifresini girdiğinde sonucu ekranına gelsin. Bunu yapabilmesi için veritabanında tüm öğrencileri ait TC Kimlik, Şifre, Kişisel Bilgiler ve Sınav Sonuçlarının olması gerekiyor. Öğrenci doğru bir şekilde şifresini girdiğinde veri tabanından kendisine ait sonucu çekecektir. Bunu biz SQL ile yapıyoruz. SQL çok kolay bir dildir. Temel olarak silme, düzeltme, ekleme gibi komutları öğrendiğinizde artık bir adım daha ilerdesiniz demektir.
Bu işlemde tamamsa C# öğrenmeye geçebiliriz demektir. C# (si şarp şeklinde okunur), Microsoft’un geliştirmiş olduğu yeni nesil programlama dilidir. Yine Microsoft tarafından geliştirilmiş .NET Teknolojisi için geliştirilmiş dillerden biridir. C#, .NET orta seviyeli programlama dillerindendir. Yani hem makine diline hem de insan algısına eşit seviyededir. Buradaki orta ifadesi dilin gücünü değil makine dili ile günlük konuşma diline olan mesafesini göstermektedir. C# basit, modern, genel-amaçlı, nesneye yönelik programlama dili olarak tasarlanmıştır. Bu dil ile kısaca verilen komutların çalıştırılması kullanılır. Örneğin çok basit bir şekilde anlatacak olursak; yukarıda bahsettiğimiz öğrenci kimlik numarasını ve şifresini textbox’a girdiğinde ve ENTER yaptığında çalıştırdığı komut C# olacaktır. C# ile beraber çalışan SQL kodları sayesinde veritabanından sonuçları çağıracaktır.
Biraz karışık gelebilir. Ama olabilecek en basit şekilde anlatmaya çalıştım.
Peki bunların programları neler? Nasıl öğrenebilirim sorusuna gelince. Öncelikle –bahsettiğim C#/Web Programlama/Uygulama” için bilgisayarınıza kurmanız gereken program Visual Studioolacaktır. Microsoft Visual Studio, Microsoft tarafından geliştirilen bir tümleşik geliştirme ortamıdır (IDE). Microsoft Windows, Windows Mobile, Windows CE, .NET Framework, .NET Compact Framework ve Microsoft Silverlight tarafından desteklenen tüm platformlar için yönetilen kod ile birlikte yerel kod ve Windows Forms uygulamaları, web siteleri, web uygulamaları ve web servisleri ile birlikte konsol ve grafiksel kullanıcı arayüzü uygulamaları geliştirmek için kullanılır. Visual Studio, değişik programlama dillerini destekler, bu da kod editörü ve hata ayıklayıcısının neredeyse tüm programlama dillerini desteklemesini sağlamaktadır. Dahili diller C/C++ (Görsel yoluyla C++), VB.NET (Visual Basic .NET üzerinden), C# (Visual C# ile), ve F# (Visual Studio 2010 itibarıyla) içermektedir.
Microsoft Visual Studio bilgisayarınıza kurduktan sonra (ücretsiz olanıda vardır) veritabanı işlemleri için Microsoft SQL Serverprogramı kurmanız gerekiyor. Bu programıda kurduktan sonra CSS, HTML, SQL ve istediğiniz programlama dilini (C/C++, Visual Basic, C#, F#) öğrenmeye başlayabilirsiniz.
Eğer söz konusu web programlama ise deneme amaçlı bir hosting alabilir veya doğrudan bilgisayarınızdan ISS kurarak tasarladığınız bir web sitesini çalıştırabilirsiniz.